07
مهخب، بیایم از اول شروع کنیم. Power BI یه ابزاره که مایکروسافت ساخته تا بتونید دادههای خام و پراکندهتون رو از هرجایی که فکرشو بکنید (از فایل اکسل گرفته تا دیتابیسهای ابری) جمع کنید، مرتبشون کنید، و به شکل گزارشها و داشبوردهای بصری قشنگ و تعاملی نشون بدید. این ابزار مثل یه جادوگره که دادههای بیریخت و درهم رو میگیره و بهشون شکل و شمایل میده تا بتونید باهاشون تصمیمهای درست و حسابی بگیرید. حالا چرا اینقدر مهمه؟ چون تو دنیای امروز که دادهها مثل طلا میمونن، یه ابزاری مثل Power BI میتونه بهتون کمک کنه تا از این طلا بهترین استفاده رو ببرید. از کسبوکارهای کوچیک گرفته تا شرکتهای غولپیکر، همه دارن از Power BI استفاده میکنن تا بتونن روندها رو ببینن، الگوها رو کشف کنن، و تصمیمهای هوشمندانهتری بگیرن.
Power BI از سال 2011 که با اسم رمز “Project Crescent” شروع شد، راه درازی اومده. سال 2015 رسماً بهعنوان یه ابزار مستقل معرفی شد و از اون موقع تا حالا مایکروسافت هر ماه داره آپدیتهای جدید و خفن بهش اضافه میکنه. این آپدیتها باعث شدن که Power BI همیشه یه سر و گردن از رقباش بالاتر باشه. تو این پست قراره درباره آخرین نسخه های این ابزار، ویژگیهای جدیدش، و اینکه چطور میتونید ازش تو کار و زندگیتون استفاده کنید حرف بزنیم. آمادهاید؟ بزن بریم!
اگه بخوام خودمونی بگم، Microsoft Power BI مثل یه آشپزخونه مجهزه که توش میتونید هر مدل غذای خوشمزهای (یا همون گزارش و داشبورد) درست کنید. این نرمافزار رایگان که روی ویندوز نصب میشه، هسته اصلی کار با Power BI هست. با Microsoft Power BI میتونید دادهها رو از جاهای مختلف بیارید (مثل فایلهای اکسل، دیتابیسهای SQL، وبسایتها، یا حتی سرویسهای ابری مثل Salesforce)، بعد این دادهها رو مرتب کنید، مدلسازی کنید، و در نهایت به شکل نمودارها و گزارشهای بصری خوشگل درشون بیارید.
رابط کاربری این نرمافزار خیلی ساده و کاربرپسنده. انگار دارید با یه برنامه گرافیکی کار میکنید که میتونید المانها رو بکشید و بندازید (Drag-and-Drop) و گزارشهای قشنگ بسازید. یه چیز باحالش اینه که برای کار با Microsoft Power BI لازم نیست حتما برنامهنویس باشید. البته اگه یه کم با زبان DAX (مخفف Data Analysis Expressions) آشنا باشید، میتونید محاسبات پیچیده و معیارهای سفارشی درست کنید که گزارشهاتونو خیلی خفنتر میکنه.
هر ماه که مایکروسافت نسخه های جدید Microsoft Power BI رو منتشر میکنه، یه سری قابلیتهای جدید بهش اضافه میشه. مثلاً تو نسخههای اخیر، چیزهایی مثل ابزارهای هوش مصنوعی (AI)، قابلیتهای Small Multiples (که نمودارها رو به چندتا نمودار کوچیکتر تقسیم میکنه)، و Conditional Formatting پیشرفتهتر اضافه شده که حسابی کار رو برای تحلیلگرها راحتتر کرده. این نرمافزار روی ویندوز 7، 8، 8.1، 10، 11 و ویندوز سرورهای 2008 R2، 2012، 2016 و 2019 کار میکنه و تو دو نسخه 32 بیتی و 64 بیتی هم در دسترسه.
حالا بیایم یه کم درباره نسخه های جدید Microsoft Power BI گپ بزنیم. مثلاً نسخه 2.130.754.0 که تو ژوئن 2024 منتشر شد، کلی ویژگی باحال آورده که کار باهاشو لذتبخشتر کرده. یکی از این ویژگیها، بهبودهایی تو Power Query Editor هست که بهتون اجازه میده دادهها رو راحتتر مرتب کنید و تغییر شکل بدید. این ابزار مثل یه جعبه ابزاره که میتونید دادههای خام رو توش بندازید، فیلتر کنید، ستونهای اضافی رو حذف کنید، یا حتی دادهها رو از چند منبع مختلف ترکیب کنید.
یه قابلیت خفن دیگه، Small Multiples هست که حسابی تو این نسخهها پررنگ شده. فرض کنید یه نمودار دارید که فروش یه محصول رو تو چندتا منطقه نشون میده. با Small Multiples میتونید این نمودار رو به چندتا نمودار کوچیکتر تقسیم کنید که هر کدوم یه منطقه رو نشون بده. اینجوری میتونید بدون شلوغ کردن صفحه، کلی اطلاعات رو یهجا ببینید. تازه، این نمودارهای کوچیک هم کاملاً تعاملیان و میتونید روشون کلیک کنید تا جزئیات بیشتری ببینید.
یه چیز دیگه که تو نسخه های جدید Microsoft Power BI اضافه شده، Conditional Formatting پیشرفتهست. این قابلیت بهتون اجازه میده رنگها، آیکونها، یا حتی گرادیانهای خاصی رو به نمودارها و جدولهاتون اضافه کنید تا دادههای مهمتر بهتر به چشم بیان. مثلاً میتونید بگید اگه فروش یه محصول از یه حد خاصی پایینتر بود، به رنگ قرمز نشونش بده. اینجوری مدیرها یا کسایی که گزارش رو میبینن، سریع میتونن نقاط ضعف و قوت رو تشخیص بدن.
حالا اگه تو ایران باشید یا تو یه سازمانی کار کنید که به خاطر مسائل امنیتی نمیتونه دادههاشو رو سرویسهای ابری ذخیره کنه، Power BI Report Server میتونه رفیق شفیقتون باشه. این نسخه برای سازمانهایی طراحی شده که میخوان گزارشها و داشبوردهاشونو رو سرورهای داخلی خودشون منتشر کنن. نسخه 15.0.1114.33 که تو سال 2024 منتشر شد، کلی بهبود داشته، مثل امکان مدیریت بهتر دسترسیها و انتشار گزارشهای پیچیدهتر.
یه نکته مهم اینه که برای کار با Report Server باید از نسخه خاصی از Power BI که بهش میگن “Power BI Desktop for Report Server” استفاده کنید. این نسخه با نسخه استاندارد یه کم فرق داره، چون بهینه شده تا با سرورهای داخلی کار کنه. اگه تو ایران هستید، این گزینه خیلی بهدردتون میخوره چون با محدودیتهای دسترسی به سرویسهای ابری، میتونید همهچیز رو تو محیط خودتون مدیریت کنید و خیالتون از امنیت دادهها راحت باشه.
حالا فرض کنید وسط یه جلسهاید و نیاز دارید سریع یه گزارش رو چک کنید. یا مثلاً تو راه شرکتید و میخواید یه نگاه به داشبورد فروش بندازید. اینجاست که Power BI Mobile وارد بازی میشه! این اپلیکیشن که برای اندروید و iOS در دسترسه، بهتون اجازه میده همه داشبوردها و گزارشهاتونو رو گوشی یا تبلت ببینید. نسخههای جدید این اپ، مثل نسخه 2.2.250512.21248634، کلی قابلیت باحال دارن. مثلاً میتونید با لمس صفحه فیلترها رو عوض کنید، روی نمودارها زوم کنید، یا حتی حاشیهنویسی کنید و گزارش رو با بقیه به اشتراک بذارید.
یه ویژگی خفن دیگه، اعلانهای دادهای (Data Alerts) هست که تو زمان واقعی بهتون هشدار میده اگه یه چیزی تو دادههاتون تغییر کنه. مثلاً اگه فروش یه محصول یهو افت کرد، یه نوتیفیکیشن میگیرید که سریع برید چک کنید. یه امکان دیگه هم اسکن کدهای QR هست که میتونید باهاش به دادههای خاصی تو محیط واقعی دسترسی پیدا کنید. مثلاً تو یه انبار، با اسکن یه کد QR میتونید موجودی یه محصول رو همونجا ببینید. این اپلیکیشن برای کسایی که همیشه در حال حرکتن و نیاز دارن دادهها رو زیر نظر داشته باشن، خیلی کاربردیه.
اگه بخواید گزارشهاتونو تو یه محیط ابری منتشر کنید و با تیمی از همکاراتون به اشتراک بذارید، Power BI Service بهترین گزینهست. این سرویس که مبتنی بر ابر مایکروسافته، بهتون اجازه میده گزارشها و داشبوردهای ساختهشده تو Power BI Desktop رو آپلود کنید، باهاشون همکاری تیمی کنید، و از هر جای دنیا بهشون دسترسی داشته باشید. این سرویس برای تیمهایی که تو چندتا شهر یا حتی کشور کار میکنن، خیلی مناسبه چون همه میتونن بهروزترین دادهها رو ببینن.
از اون طرف، Power BI Embedded یه امکان دیگهست که برای برنامهنویسها و کسایی که میخوان گزارشهای Power BI رو تو وبسایت یا اپلیکیشن خودشون جاسازی کنن، طراحی شده. این سرویس روی پلتفرم Azure کار میکنه و بهتون اجازه میده گزارشهای تعاملی رو تو محیطهای دیگه نشون بدید. مثلاً میتونید یه داشبورد فروش رو تو وبسایت شرکتتون بذارید تا مشتریها هم بتونن ببینن. این قابلیت برای کسبوکارهایی که میخوان دادههاشونو با مشتریها یا شرکای تجاری به اشتراک بذارن، خیلی کاربردیه.
یکی از باحالترین چیزهایی که تو نسخههای جدید Power BI اضافه شده، قابلیتهای هوش مصنوعی (AI) هست. این ابزارها که از تکنولوژی Azure AI مایکروسافت استفاده میکنن، بهتون اجازه میدن بدون نیاز به کدنویسی، کارهای خفنی با دادههاتون انجام بدید. مثلاً میتونید با قابلیت پیشبینی (Forecasting) روندهای آینده رو پیشبینی کنید، یا با خوشهبندی (Clustering) دادهها رو به گروههای مشابه تقسیم کنید. یه قابلیت دیگه هم کشف الگوهای کلیدی (Key Influencers) هست که بهتون نشون میده کدوم عوامل روی یه نتیجه خاص تأثیر دارن.
فرض کنید یه فروشگاه دارید و میخواید بدونید چرا فروش یه محصول تو یه شهر خاص کمه. با این ابزارها میتونید بفهمید مثلاً قیمت محصول، تبلیغات، یا حتی فصل سال روی فروش تأثیر گذاشته. این ویژگیها برای کسایی که میخوان تحلیلهای عمیق انجام بدن ولی وقت یا دانش برنامهنویسی ندارن، مثل یه معجزه میمونه!
نسخه های جدید Microsoft Power BI و Power BI Report Server با سیستمعاملهای خاصی سازگار هستند. در زیر جزئیات سازگاری و پیشنیازهای سختافزاری و نرمافزاری آورده شده است:
نصب Microsoft Power BI ساده است و میتوانید از دو روش زیر استفاده کنید:
حالا بیایم یه کم درباره این حرف بزنیم که چرا Power BI اینقدر باحاله. اول از همه، این ابزار بهتون اجازه میده به یه عالمه منبع داده وصل بشید. از فایلهای ساده اکسل گرفته تا دیتابیسهای پیچیده مثل Azure SQL Database یا حتی سرویسهای آنلاین مثل Google Analytics و Salesforce. این یعنی عملاً هیچ دادهای نیست که نتونید باهاش کار کنید.
دوم، رابط کاربریش خیلی سادهست. حتی اگه تا حالا با یه ابزار هوش تجاری کار نکردید، میتونید تو چند ساعت یاد بگیرید چطور گزارشهای قشنگ بسازید. سوم، قابلیتهای همکاری تیمی تو Power BI Service بهتون اجازه میده گزارشها رو با همکاراتون به اشتراک بذارید و همه بتونید روی یه نسخه بهروز کار کنید. تازه، امنیتش هم حرف نداره. اگه دادههای حساسی دارید، Power BI کلی ابزار امنیتی داره که خیالتونو راحت میکنه.
یه چیز دیگه که خیلی دوستداشتنیه، visualهای متنوع و قشنگشه. از نمودارهای میلهای و دایرهای گرفته تا نقشههای جغرافیایی و حتی visualهای سفارشی که میتونید خودتون درست کنید. این visualها بهتون کمک میکنن دادهها رو به شکلی نشون بدید که همه بتونن سریع بفهمن داستان چیه.
تو ایران به خاطر محدودیتهای دسترسی به سرویسهای ابری، خیلیها ترجیح میدن از Power BI Report Server استفاده کنن. این نسخه بهتون اجازه میده همهچیز رو تو سرورهای داخلی خودتون نگه دارید و نگران مسائل امنیتی یا قطعی اینترنت نباشید. البته یه کم پیچیدگی داره، چون باید سرور راه بندازید و نسخه مخصوص Desktop رو نصب کنید، ولی وقتی راه بیفته، مثل یه ساعت کار میکنه.
یه چالش دیگه، بحث آموزشه. چون Power BI یه ابزار نسبتاً تخصصیه، ممکنه اولش یه کم سخت به نظر بیاد. ولی خبر خوب اینه که کلی آموزش رایگان تو اینترنت هست، از ویدیوهای یوتیوب گرفته تا دورههای آنلاین. اگه یه کم وقت بذارید، میتونید حسابی حرفهای بشید.
خب رفقا، تا اینجا یه عالمه درباره Power BI و نسخههای جدیدش گپ زدیم. این ابزار با آپدیتهای مداومش، از هوش مصنوعی گرفته تا قابلیتهای بصری خفن، به یکی از بهترین ابزارهای هوش تجاری تبدیل شده. چه بخواید دادهها رو تو یه محیط ابری مدیریت کنید، چه رو سرورهای داخلی، Power BI یه راهحل برای هر نیازی داره. نسخههای جدید مثل 2.130.754.0 و Report Server 15.0.1114.33 کلی ویژگی باحال دارن که کار تحلیل داده رو راحتتر و جذابتر میکنن.
اگه دنبال یه ابزار هستید که بتونه دادههای پراکندهتونو به یه داستان بصری قشنگ تبدیل کنه، Power BI همون چیزیه که لازم دارید. نظرتون چیه؟ تا حالا باهاش کار کردید؟ یا یه سوال خاصی دربارهاش دارید؟ تو کامنتها بگید تا باهم گپ بزنیم!
بیشتر بخوانید: “Matomo چیست؟“
در خبرنامه ما مشترک شوید و آخرین اخبار و به روزرسانی های را در صندوق ورودی خود مستقیماً دریافت کنید.
دیدگاه بگذارید