07
مهسلام به همگی! امروز میخوام در مورد یه ابزار خیلی قدرتمند و البته گاهی اوقات کمی پیچیده صحبت کنم: شیرپوینت (SharePoint). اگه اسمش رو شنیدید و فکر کردید “وای این دیگه چیه؟!” یا شاید هم تو محیط کارتون باهاش سروکار داشتید ولی هنوز کامل دستتون نیومده چی به چیه، نگران نباشید. قراره تو این مطلب با یه زبان خیلی خودمونی و دور از اصطلاحات عجیب غریب، قدم به قدم با شیرپوینت آشنا بشیم.
تصور کنید: شما یه تیم هستید، یه شرکت یا حتی یه گروه دوستانه که میخواید اطلاعاتتون رو یه جا جمع کنید، روی پروژهها با هم کار کنید، اسناد رو به اشتراک بذارید و یه جورایی یه “مرکز فرماندهی” دیجیتال داشته باشید. خب، شیرپوینت دقیقاً همین کار رو براتون انجام میده. یه جورایی مثل یه دفتر مجازی میمونه که هر کسی با اجازه میتونه واردش بشه، به اطلاعات مورد نیازش دسترسی پیدا کنه و حتی تو بخشهای مختلف مشارکت کنه.
همچنین بخوانید: فارسی ساز شیرپوینت
شیرپوینت در سال 2001 بهعنوان یک سیستم مدیریت اسناد و همکاری ساده معرفی شد. در آن زمان، هدف اصلی این پلتفرم، ارائه بستری برای ذخیرهسازی اسناد و اشتراکگذاری آنها در سازمان بود. با گذشت زمان، مایکروسافت قابلیتهای جدیدی به این ابزار اضافه کرد تا آن را به یک پلتفرم جامع تبدیل کند.
در نسخههای اولیه، شیرپوینت بیشتر بر مدیریت اسناد و ایجاد سایتهای داخلی تمرکز داشت. اما با معرفی شیرپوینت 2010 و نسخههای بعدی، قابلیتهایی مانند مدیریت جریانهای کاری، جستجوی پیشرفته و پشتیبانی از اپلیکیشنهای سفارشی به آن اضافه شد. این تغییرات، شیرپوینت را به ابزاری قدرتمند برای مدیریت محتوا تبدیل کرد.
با ظهور رایانش ابری، مایکروسافت شیرپوینت آنلاین را بهعنوان بخشی از آفیس 365 معرفی کرد. این نسخه ابری، امکان دسترسی به شیرپوینت را از هر مکان و در هر زمان فراهم کرد و نیاز به زیرساختهای داخلی پیچیده را کاهش داد. این تحول، نقطه عطفی در تاریخچه شیرپوینت بود.
امروزه، شیرپوینت در سال 2025 بهعنوان یکی از ستونهای اصلی اکوسیستم مایکروسافت 365 شناخته میشود. با ادغام با ابزارهایی مانند تیمز و پاور پلتفرم، شیرپوینت به یک پلتفرم همهکاره تبدیل شده که میتواند نیازهای مختلف سازمانی را برآورده کند.
این تاریخچه نشاندهنده تعهد مایکروسافت به بهبود مستمر شیرپوینت است. با هر نسخه جدید، قابلیتهای بیشتری به این پلتفرم اضافه شده تا به سازمانها کمک کند تا در دنیای دیجیتال رقابتی باقی بمانند.
همچنین بخوانید: مقایسه شیرپوینت و تیمز
یکی از تصمیمات کلیدی برای سازمانها، انتخاب بین شیرپوینت آنلاین و شیرپوینت سرور است. شیرپوینت آنلاین، نسخه ابری این پلتفرم است که در مایکروسافت 365 ارائه میشود و نیازی به زیرساخت داخلی ندارد. این نسخه برای شرکتهایی که به دنبال انعطافپذیری و دسترسی آسان هستند، ایدهآل است.
از سوی دیگر، شیرپوینت سرور برای سازمانهایی مناسب است که نیاز به کنترل کامل بر دادهها و زیرساختهای خود دارند. این نسخه به سازمانها اجازه میدهد تا سرورهای خود را مدیریت کنند و سفارشیسازیهای پیشرفتهتری انجام دهند. با این حال، هزینههای نگهداری و مدیریت آن بالاتر است.
شیرپوینت آنلاین به دلیل بهروزرسانیهای خودکار و ادغام آسان با سایر ابزارهای مایکروسافت، برای اکثر شرکتهای مدرن مناسبتر است. این نسخه امکان دسترسی از راه دور را فراهم میکند و برای تیمهای توزیعشده ایدهآل است.
با این حال، شیرپوینت سرور برای سازمانهایی که در محیطهای با محدودیتهای امنیتی بالا کار میکنند، مانند نهادهای دولتی، گزینه بهتری است. این نسخه امکان کنترل دقیقتر بر دادهها و انطباق با مقررات را فراهم میکند.
انتخاب بین این دو نسخه به نیازهای خاص سازمان، بودجه و منابع فنی موجود بستگی دارد.
همچنین بخوانید: خرید شیرپوینت SharePoint
اگه بخوایم خیلی ساده بگیم، شیرپوینت یه پلتفرم برای همکاری تیمی (Collaboration) و مدیریت محتوا (Content Management) هست. یعنی چی؟ یعنی:
شیرپوینت یه فضای مرکزی و امن برای ذخیره و به اشتراک گذاشتن فایلها ارائه میده. حالا این یعنی چی؟
مثال کاربردی: فرض کن توی یه شرکت، تیم بازاریابی داره روی یه ارائه پاورپوینت کار میکنه. همه فایل رو توی شیرپوینت آپلود میکنن، نظراتشون رو مینویسن، و مدیر هم میتونه تغییرات رو بررسی کنه بدون اینکه 10 تا ایمیل رد و بدل بشه.
شیرپوینت ابزارهای زیادی برای مدیریت پروژهها داره که باعث میشه کارها منظمتر پیش بره:
مثال کاربردی: یه تیم مهندسی داره روی یه پروژه ساختوساز کار میکنه. توی شیرپوینت یه لیست وظایف درست میکنن که مثلاً «نقشهکشی» به فلانی سپرده شده و باید تا هفته دیگه تموم بشه. همه میتونن پیشرفت کار رو ببینن و مدیر پروژه هم گزارشهای بهروز دریافت میکنه.
شیرپوینت بهت این امکان رو میده که برای هر تیم، دپارتمان یا پروژه یه سایت اختصاصی درست کنی:
مثال کاربردی: یه شرکت برای تیم منابع انسانی یه سایت تیمی تو شیرپوینت درست میکنه که توش سیاستهای شرکت، فرمهای مرخصی، و اخبار داخلی قرار داره. فقط کارمندای HR به این سایت دسترسی دارن و همهچیز مرتب و در دسترسه.
شیرپوینت بهت اجازه میده لیستهای سفارشی درست کنی که مثل یه پایگاه داده ساده عمل میکنن:
مثال کاربردی: یه فروشگاه آنلاین یه لیست توی شیرپوینت درست میکنه که موجودی محصولاتش رو نشون بده. هر محصول یه ستون برای اسم، قیمت، تعداد موجود، و تاریخ ورود به انبار داره. کارمندا میتونن سریع ببینن چی کمه و باید سفارش بدن.
شیرپوینت بهت این امکان رو میده که فرآیندهای تکراری رو خودکار کنی:
مثال کاربردی: توی یه شرکت، وقتی یه کارمند فرم مرخصی رو توی شیرپوینت پر میکنه، یه گردش کار خودکار شروع میشه: اول مدیرش باید تایید کنه، بعد به بخش منابع انسانی اطلاع داده میشه، و در نهایت یه ایمیل به کارمند میره که درخواستش قبول شده یا نه.
همچنین بخوانید: گردش کار شیرپوینت SharePoint Workflow
نرم افزار شیرپوینت میتونه کمی intimidating به نظر بیاد، اما اگه بدونید دارید دنبال چی میگردید، کار باهاش خیلی راحتتر میشه. مراحل آموزش شیرپوینت معمولاً شامل اینهاست:
ورود به شیرپوینت اولین قدم برای شروع کاره و معمولاً خیلی سادهست، ولی یه سری نکات مهم داره:
مثال عملی: فرض کن توی یه شرکت کار میکنی و آدرس شیرپوینتت اینه: https://mycompany.sharepoint.com/sites/TeamSite. با وارد کردن ایمیل کاری و رمز عبورت، وارد صفحه اصلی سایت میشی.
وقتی وارد سایت شیرپوینت میشی، یه محیط پویا و قابل شخصیسازی میبینی که بسته به نیاز سازمان طراحی شده. بیایم بخشهای اصلیش رو بررسی کنیم:
نکته کاربردی: اگه تازهواردی، بهتره چند دقیقه وقت بذاری و بخشهای مختلف صفحه اصلی رو بررسی کنی. معمولاً یه بخش “شروع سریع” (Getting Started) یا راهنما هم توی سایت هست که مدیر سایت درستش کرده.
مثال عملی: توی صفحه اصلی سایت تیمیتون، یه بخش اخبار میبینی که اطلاعیه جدید درباره جلسه بعدی رو نشون میده، یه لینک به کتابخانه اسناد پروژه، و یه تقویم که ددلاینهای مهم رو مشخص کرده.
کتابخانههای اسناد قلب شیرپوینت هستن و جایی که بیشتر کارها باهاش انجام میشه. بیایم جزئیاتش رو ببینیم:
نکته امنیتی: همیشه حواست به تنظیمات دسترسی باشه. مثلاً اگه فایلی حساسه، مطمئن شو که فقط افراد مجاز بهش دسترسی دارن.
مثال عملی: توی یه پروژه، یه کتابخانه اسناد برای قراردادها درست کردی. یه قرارداد جدید آپلود میکنی، همکارت روش نظر میده، و مدیر پروژه تغییرات رو بررسی میکنه. همه اینا توی همون کتابخانه اتفاق میافته و نسخههای قدیمی هم حفظ میشن.
لیستها توی شیرپوینت مثل یه جدول اکسل ساده ولی خیلی انعطافپذیرن. اینجا جزئیاتش:
مثال عملی: یه تیم فروش یه لیست توی شیرپوینت درست میکنه برای پیگیری سرنخهای فروش (Leads). هر سرنخ یه ردیف تو لیست داره با ستونهایی مثل “اسم مشتری”، “تاریخ تماس”، و “وضعیت پیگیری”. فروشندهها میتونن سریع وضعیت هر سرنخ رو ببینن و آپدیت کنن.
مدیریت دسترسیها یکی از مهمترین بخشهای شیرپوینت برای حفظ امنیت و نظمه:
نکته امنیتی: همیشه اصل “حداقل دسترسی” (Least Privilege) رو رعایت کن. یعنی فقط به افراد همون مقداری دسترسی بده که برای کارشون لازمه.
مثال عملی: توی یه سایت تیمی، مدیر پروژه تنظیم میکنه که فقط اعضای تیم بتونن اسناد پروژه رو ویرایش کنن، ولی کارمندای دیگه فقط بتونن فایلها رو ببینن. یه فایل خاص هم فقط برای مدیرعامل قابل دسترسیه.
همچنین بخوانید: مدیریت جلسات با شیرپوینت SharePoint
حتماً در دنیای کسبوکار اسم شیرپوینت (SharePoint) را شنیدهاید. این نرمافزار قدرتمند مایکروسافت، خودش را بهعنوان یک راه حل جامع برای مدیریت اسناد، همکاری تیمی، و اتوماسیون فرآیندها معرفی میکند. خیلیها عاشقش هستند و خیلیها هم از دستش کلافهاند. خب راستش را بخواهید، شیرپوینت هم مثل هر ابزار دیگری، مزایا و معایب خودش را دارد. بیایید با هم کمی خودمانیتر به این موضوع نگاه کنیم.
تصور کنید یک تیم کاری هستید که باید روی پروژهای کار کنید. کلی سند و مدرک دارید، ایمیلهای رد و بدل شده زیاد است، و نیاز به همکاری و همفکری دارید. اینجا شیرپوینت وارد میدان میشود و ادعا میکند میتواند این کارها را مرتب و منظم کند. اما آیا واقعاً همیشه اینطور است؟ بیایید با هم ببینیم.
وقتی شیرپوینت به درستی پیادهسازی و استفاده شود، واقعاً میتواند “عصای دست” باشد. مزایای اصلی آن بیشتر حول محور نظم، همکاری، و امنیت میچرخند.
تصویر کنید تمام اسناد پروژه شما در یک جای امن و منظم نگهداری میشود. نه نیازی به گشتن در فولدرهای تو در تو در کامپیوترهای مختلف است و نه نگران گم شدن فایلها هستید. شیرپوینت با کتابخانههای اسناد (Document Libraries) این امکان را به شما میدهد که اسناد را دستهبندی کنید، برچسب بزنید، و حتی نسخههای مختلف یک سند را نگهداری کنید. این یعنی خداحافظی با “فایل نهایی_اصلاحی_نسخه 2_واقعا نهایی.docx”!
کار تیمی در شیرپوینت راحتتر میشود. اعضای تیم میتوانند روی یک سند به صورت همزمان کار کنند (البته با محدودیتهایی که باید در نظر گرفت)، نظرات خود را اضافه کنند، و از تغییرات مطلع شوند. بخشهای مختلف سایت شیرپوینت (مثل Site Pages یا Newsfeeds) به شما امکان میدهند اطلاعات را به اشتراک بگذارید، اخبار را منتشر کنید، و ارتباطات تیمی را تقویت کنید. این یعنی کمتر نیاز به ایمیلهای زنجیرهای طولانی و گم شدن اطلاعات در میان آنها.
امنیت در شیرپوینت جدی گرفته میشود. شما میتوانید سطوح دسترسی مختلفی را برای کاربران تعیین کنید. مثلاً چه کسی میتواند سندی را ببیند، چه کسی میتواند آن را ویرایش کند، و چه کسی میتواند آن را حذف کند. این برای شرکتهایی که با اطلاعات حساس کار میکنند بسیار مهم است. همچنین امکان پشتیبانگیری از اطلاعات وجود دارد که خیال شما را از بابت از دست رفتن دادهها راحت میکند.
شیرپوینت به شما اجازه میدهد تا فرآیندهای کاری را اتوماتیک کنید. مثلاً یک فرآیند تأیید سند یا یک فرم درخواست را میتوانید در شیرپوینت تعریف کنید تا بهطور خودکار مراحل مختلف را طی کند و به دست افراد مربوطه برسد. این کار باعث افزایش سرعت و کاهش خطاهای انسانی میشود. دیگر لازم نیست بهطور دستی اسناد را برای تأیید به افراد مختلف ارسال کنید.
شیرپوینت میتواند نقش یک “مرکز فرماندهی” برای اطلاعات سازمان شما را بازی کند. اطلاعات مختلف از بخشهای گوناگون میتوانند در شیرپوینت جمعآوری و دستهبندی شوند. این کار باعث میشود که کارکنان بهراحتی بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کنند و از “سیل” اطلاعات پراکنده نجات پیدا کنند.
همانطور که گفتیم، شیرپوینت هم نقاط ضعف خودش را دارد. گاهی اوقات استفاده از آن میتواند چالشبرانگیز، پیچیده، و حتی “دردسر ساز” باشد.
شیرپوینت یک نرمافزار ساده نیست. پر از امکانات مختلف است که هر کدام پیچیدگیهای خودشان را دارند. برای اینکه بتوانید از تمام قابلیتهای شیرپوینت به درستی استفاده کنید، نیاز به آموزش و زمان دارید. برای کاربرانی که با تکنولوژی میانه خوبی ندارند یا با این محیط آشنا نیستند، ممکن است در ابتدا گیجکننده و حتی ترسناک به نظر برسد. یادگیری استفاده از شیرپوینت به تنهایی یک پروژه است!
چه از نسخه On-Premises (نصب شده در محل شرکت) استفاده کنید و چه از نسخه SharePoint Online که بخشی از Microsoft 365 است، هزینه دارد. نصب و نگهداری نسخه On-Premises نیاز به سختافزار، نرمافزار، و نیروی متخصص دارد که هزینه بالایی را به شرکت تحمیل میکند. نسخه Online هم نیاز به پرداخت ماهانه یا سالانه دارد که برای کسبوکارهای کوچک ممکن است سنگین باشد. این فقط هزینه لایسنس نیست، گاهی هزینه آموزش، پیکربندی، و پشتیبانی هم اضافه میشود.
شیرپوینت نیاز به یک “مدیر” یا تیمی از مدیران دارد که آن را پیکربندی کنند، سطوح دسترسی را مدیریت کنند، فضای ذخیرهسازی را کنترل کنند، و مشکلات فنی را برطرف کنند. بدون مدیریت قوی، شیرپوینت میتواند به سرعت به یک محیط درهم ریخته و غیرقابل استفاده تبدیل شود. نگهداری شیرپوینت کار آسانی نیست و نیاز به دانش تخصصی دارد.
گاهی اوقات، به خصوص در نسخههای قدیمیتر یا در صورت پیکربندی نامناسب، شیرپوینت میتواند کند باشد. لود شدن صفحات، باز کردن اسناد، یا انجام جستجو ممکن است زمانبر باشد که این برای کاربران آزاردهنده است. این موضوع میتواند به خصوص زمانی که تعداد کاربران زیاد است یا حجم اطلاعات بالا است، بیشتر خود را نشان دهد.
درست است که شیرپوینت قابلیتهای زیادی برای سفارشیسازی دارد، اما در برخی موارد، برای انجام کارهای خاص یا اتصال به سیستمهای دیگر ممکن است با محدودیتهایی روبرو شوید. انجام تغییرات بزرگ یا ایجاد قابلیتهای کاملاً جدید ممکن است نیاز به توسعهدهندگان تخصصی داشته باشد که هزینه و زمان زیادی میبرد.
همچنین بخوانید:کنترل پروژه با شیرپوینت SharePoint
حال که با بخشهای اصلی شیرپوینت آشنا شدیم، بیایید به مزایای کلیدی استفاده از آن برای ساخت پرتال سازمانی بپردازیم:
افزایش همکاری و ارتباطات (Collaborate Better):
شیرپوینت به صورت بنیادین برای تسهیل همکاری طراحی شده است. امکان ویرایش همزمان اسناد، اشتراکگذاری آسان اطلاعات و فضاهای کاری اختصاصی برای تیمها، باعث میشود ارتباطات درون سازمانی بهبود یافته و کار تیمی مؤثرتر شود. دیگر نیازی به ارسال فایلها به صورت پیوست در ایمیل و نگرانی از نسخههای مختلف نیست.
مدیریت اسناد پیشرفته (Advanced Document Management):
همانطور که اشاره شد، کتابخانههای اسناد شیرپوینت فراتر از یک محل ذخیرهسازی ساده هستند. امکان کنترل نسخه، تعیین سطح دسترسی، جستجوی قوی و بازیابی آسان، مدیریت اسناد را به یک فرآیند ساده و منظم تبدیل میکند.
سازماندهی اطلاعات (Information Organization):
با استفاده از لیستها و سایتهای مختلف، میتوانید اطلاعات پراکنده در بخشهای مختلف شرکت را سازماندهی کرده و دسترسی به آنها را برای کاربران آسانتر کنید. این امر باعث میشود کارکنان وقت کمتری را صرف جستجو برای اطلاعات مورد نیاز خود کنند.
بهبود فرآیندهای کاری (Streamline Workflows):
شیرپوینت امکان ایجاد فرآیندهای خودکار (Workflows) را فراهم میکند. مثلاً میتوانید یک فرآیند برای تایید درخواستها، ارسال اسناد به بخش مربوطه یا اطلاعرسانی به کاربران تعریف کنید. این امر باعث میشود فرآیندهای تکراری به صورت خودکار انجام شده و بهرهوری افزایش یابد.
جستجوی قدرتمند (Powerful Search):
یکی از بزرگترین نقاط قوت شیرپوینت، موتور جستجوی قدرتمند آن است. شما میتوانید به سرعت اسناد، اطلاعات و حتی افرادی را که به دنبالشان هستید، در سرتاسر پرتال سازمانی خود پیدا کنید. تصور کنید دیگر نیازی به زیر و رو کردن پوشهها و ایمیلهای قدیمی نباشد!
امنیت اطلاعات (Information Security):
شیرپوینت امکان تعیین سطوح دسترسی دقیق را فراهم میکند. میتوانید مشخص کنید که چه کسی به چه اطلاعاتی دسترسی داشته باشد، چه کسی میتواند فایلها را ویرایش کند و چه کسی فقط میتواند آنها را مشاهده کند. این امر امنیت اطلاعات حساس شرکت شما را تضمین میکند.
قابلیت سفارشیسازی (Customizable):
شیرپوینت یک پلتفرم انعطافپذیر است و میتوانید آن را مطابق با نیازها و ساختار شرکت خود سفارشیسازی کنید. میتوانید ظاهر سایتها را تغییر دهید، ابزارهای مورد نیاز خود را اضافه کنید و فرآیندهای کاری خاص خود را تعریف کنید.
یکپارچگی با سایر محصولات مایکروسافت (Integration with Microsoft Products):
اگر از سایر محصولات مایکروسافت مانند آفیس ۳۶۵ (Outlook, Word, Excel, Teams) استفاده میکنید، شیرپوینت به راحتی با آنها یکپارچه میشود و تجربه کاربری یکپارچهای را برای شما فراهم میکند. مثلاً میتوانید فایلهای اکسل یا ورد را مستقیماً در شیرپوینت ویرایش کنید یا جلسات تیمز را در فضای کاری مربوطه برگزار کنید.
همچنین بخوانید: چرا سازمانهای ایرانی باید از شیرپوینت استفاده کنند؟
از Microsoft PowerApps استفاده کنید:
یا از Microsoft Forms برای ایجاد فرمهای ساده استفاده کنید.
از Power Automate (قبلاً Microsoft Flow) استفاده کنید:
به سایت شیرپوینت خود وارد شوید.
از Power BI استفاده کنید:
از Power Automate استفاده کنید:
از Microsoft Forms استفاده کنید:
با توجه به مزایا و معایبی که گفتیم، شیرپوینت برای هر شرکتی مناسب نیست. اگر یک کسبوکار کوچک با نیازهای ساده برای مدیریت اسناد هستید، شاید راه حلهای سادهتر و ارزانتری برای شما وجود داشته باشد. اما اگر یک سازمان متوسط یا بزرگ هستید که نیاز به مدیریت متمرکز اسناد، همکاری تیمی گسترده، اتوماسیون فرآیندها، و امنیت بالا دارید، شیرپوینت میتواند یک ابزار بسیار قدرتمند باشد.
نکته کلیدی این است که قبل از پیادهسازی شیرپوینت، نیازهای واقعی سازمان خود را به دقت بررسی کنید. آیا آمادگی پرداخت هزینه و سرمایهگذاری روی آموزش و مدیریت آن را دارید؟ آیا تیم شما آمادگی پذیرش و استفاده از این ابزار پیچیده را دارد؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است، شیرپوینت میتواند واقعاً یک “عصای دست” برای شما باشد و بهرهوری سازمان شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد. اما اگر این آمادگی وجود نداشته باشد، ممکن است به سرعت به یک “دردسر” تبدیل شود که بیشتر از اینکه مشکل حل کند، مشکل ساز میشود.
در خبرنامه ما مشترک شوید و آخرین اخبار و به روزرسانی های را در صندوق ورودی خود مستقیماً دریافت کنید.
دیدگاه
محمد,
04 مه 2025مطلب بسیار مفیدی بود متشکرم